भव्य नागपूजा

जनकपुरधाम । नागवंशी समुदायले आफ्नो कुल पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाएका छन् ।

जनकपुरधामका विभिन्न स्थानमा नागवंशी समुदायले विभिन्न कार्यक्रम गरी मूर्तिपूजा गरी कुलपर्व नाग पुजनोत्सव मनाएका छन् ।

सर्प पूजा परम्परागत सर्प पूजामा सर्पको प्रतिनिधित्व गर्ने मूर्तिलाई दूध, चामल र लावा चढाइन्छ। फलफूल, मिठाई र खिर पनि चढाइन्छ र प्रसाद वितरण गरिन्छ।

यसैबीच, घरायसी आश्रमहरूमा मानिसहरूले गाईको गोबरको भित्तामा सर्पको चित्र बनाएर वा सर्पको मूर्तिको फोटो राखेर सर्पको पूजा गर्छन्। नागवंशीहरूले माटोको धिम्मा बनाउँछन्, धुलोमा गाड्छन्, लाबा दूध खन्याउछन् र तोरी छर्क्छन्।

दिउँसो धानबारीमा मुसाको कोरल मन्त्र मिसाएर घरघरमा छर्केर साँझ पूजा गरिन्छ । नागवंशी समुदायले नाग देवता विशाहर देवको पूजा गर्ने दिन राती खीर बनाउँछन् ।

माथि उल्टो बनाउनु पर्ने सामग्री नबनाई खिर र पुरी पुवा लगायतका चिजहरू ग्रहण गर्छन् ।

जनकपुरधामको वडा नम्बर ७ तपसचोकस्थित बराइ कुट्टीमा नागवंशी चौरसिया समाजले नाग पुजनोत्सव मनाएको छ ।
सोमबार बिहान जुलुस निकालेर नगर परिक्रमा गरिएको थियो । त्यसपछि नाग देवताको प्रतीक माटोको मुर्ति स्थापना गरी विधि अनुसार पूजा गरिएको थियो ।

साँझ साँस्कृतिक कार्यक्रम तथा गीत तथा नृत्य कार्यक्रम समेत भएको नागवंशी चौरसिया समाजका अध्यक्ष प्रदीप भगतले जानकारी दिए ।

यसअघि अन्यत्र पुजा गर्नुपर्ने बाध्यता थियो, अब गत वर्षदेखि आफ्नै ठाउँमा पूजा गर्ने अवसर थपिएको छ । यो जातिय समुदायका लागि खुसीको कुरा हो । समाजका सचिव सुरज नागवंशीले खुसी व्यक्त गरे ।

कार्यक्रममा उपाध्यक्ष जगरनाथ भगत, महासचिव रितेश भगत, कोषाध्यक्ष पंकज भगत, सदस्य रोहित भगत, कृष्णकुमार चौरसिया, सुश्री चञ्चल भगत, नगिनादेवी भगत, किरणकुमारी तमोलिन, किरणदेवी भगतलगायत कार्यसमिति सदस्यहरूले सक्रियतापूर्वक कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेका छन् ।

यसैगरी शीशमहल जानकी मन्दिर नजिक नाग पुजनोत्सव भव्यताका साथ मनाइँदैछ ।

जनकपुरधामको वडा नं ३ का शत्रुधन भगत नेतृत्वको ‘नागवंशी तमोली समाज’को आयोजनामा जानकी चोकमा नाग पूजाको कार्यक्रम गरिएको छ ।

मंगलबार दुई दिने नाग पूजा महोत्सवको मूर्ति विसर्जन हुँदैछ ।तर, जानकीचोकमा लामो समयदेखि नागवंशी समुदायले नाग पूजा गर्दै आएका छन् । तर, संस्थागत रूपमा उपेन्द्र भगत नागवंशीको सक्रियतामा २०६९ सालमा स्थापनासँगै पहिलो पटक जानकी मन्दिरमा तीन दिने नाग पूजा पर्व मनाइएको थियो । कार्यक्रम नागवंशी समाज नेपालले आयोजना गरेको छ।

जनकपुरधाम शहरमा नागवंशी, तम्बोली-तमोली जातका करिब ३ सय घरधुरी रहेका छन् ।

चौरसिया र बराइको गणनालाई समेट्ने हो भने सङ्ख्या दोब्बर हुन सक्छ।

तर सोही तथ्याङ्क नागवंशी समुदायका तल्लो जातका लागि उपलब्ध छैन। यस्तो तथ्याङ्क सङ्कलनमा राज्य पछाडी छ ।
पुरातन नागवंशी समुदाय अहिले मुट्ठीभर छ ।

त्यस्तै,जनकपुरधामको वडा नं ४ स्थित पुरानो बैलहट्टा बजार नजिक रहेको विषहरा मन्दिरमा पनि नाग पूजा तथा मेलाको आयोजना गरिएको छ । विसहारा पोखरी नजिकै पश्चिम मोहरमा विसहारा नागदेवको मुर्ति छ ।

मेलामा नागवंशी समुदायका अलावा सहर बाहिरका मानिसहरुको समेत सहभागिता रहेको छ ।

नाग पूजाको अवसरमा मानिसहरूले आध्यात्मिक शान्ति प्राप्त गर्न चामलको लवा, दूध र मिठाई चढाउँछन्। यहाँ पनि ठूलो मेला लाग्ने गरेको छ ।